zondag 15 november 2009

Teken van leven ná vijf maanden

Afgelopen donderdag (de 12e november) een pittig gesprek gevoerd met mijn coach. Moest toegeven dat ik (na een voortvarend begin in juni) ruim vijf maanden niets meer aan 23 dingen heb gedaan.

Daar zijn verschillende redenen voor, maar de belangrijkste is toch wel tijdgebrek. "Die kun je maken", was de terechte repliek. Maar het leven van iemand die een fulltime baan heeft, en thuis doorlopend een strijd moet voeren om alles wat daar aan leesspul in de vorm van betaalde abonnementen binnenkomt te verwerken, laat weinig tijd over voor die 23 dingen. Verder speelt dat niet alleen dat leesspul dag na dag binnenkomt maar dat een bibliotheek een plek is waar je continue dingen ziet die je effe wil bekijken, lezen, doorbladeren, bekijken, beluisteren. Voeg daarbij ook nog dat je zoiets als sociale en huishoudelijke verplichtingen hebt. Plus de uitdagingen die op je af komen om een film te gaan zien, een concert bij te wonen, een leuke tentoonstelling te bezoeken of anderszins interessante bijeenkomsten buiten de deur. Verder organiseren we als bibliotheek ook vaak activiteiten die je wilt of moet bijwonen. Oh ja, en af toe moet je sporten en wat (bij)slapen.

De conclusie die ik nu betrek is dat om te overleven je keuzes moet maken. Die keuze was de laatste maanden dus om die 23 dingen te laten liggen. Dat valt niet goed te praten, maar het is het niet anders. Zelfs tijdens de zomervakantie viel het tegen, want er lagen stapels boeken die weggewerkt moesten worden.

Deze keuze betekent niet dat ik de laatste maanden niet met 23 dingen bezig ben geweest. Integendeel. Onderdelen daarvan gebruik ik dagelijks. De komende weken zal ik met die houding de 23 dingen doorlopen. En ze voor mezelf van een kwaliteitsmerk voorzien. Dat zal betekenen dat ik sommige "dingen" zal (gaan) doen en andere beslist niet. Als anderen dat wel willen dan is dat hun zaak, maar ik geloof niet dat alle "dingen" even zinvol zijn. Evident is ook dat ik sommige "dingen" al jaren doe. Hieronder mijn eerste conclusies. Gemaakt tijdens de tijd die "vrijkwam" omdat de geplande lezing van Willem Vermeend op zondagmiddag 15 november wegens ziekte niet doorging.

Ding 2 en 3 - een weblog
Die heb ik aangemaakt. In juni al. Je zit er nu op. Maar na een voortvarend begin moet ik de conclusie trekken dat het niet mijn ding is. Of juist wel. Een plek waar je de wereld kond doet van hetgeen je van iets vindt. MAAAAAAAAAAAR de tijd ontbreekt. Om een goed verhaal te kunnen schrijven heb je tijd nodig. Kort een opmerking over iets dat je hebt meegemaakt of ervaren is zo getypt, maar een goed verhaal kost tijd. Een goed verhaal is kort en krachtig, goed geschreven en uit een cursus die ik enkele maanden geleden mee heb mogen meemaken heb ik begrepen dat zo'n soort tekst maken meer tijd kost als een lang verhaal. Of anders geformuleerd: kwaliteit kost meer tijd als kwantiteit.

Verder speelt ook dat ik me serieus afvraag of de wereld zit te wachten op mijn meningen. We gaan naar een samenleving waarin iedereen teksten produceert en er niemand meer tijd heeft om ze te lezen. Conclusie: stoppen daarmee.

Ding 4 en 5 - RSS
Is reuze handig, maar elke RSS-feed die je toevoegt aan je account levert uiteindelijk minder op. Dat klinkt paradoxaal, maar is wel waar. Er is al zoveel informatie dat je blij bent dat je alles waar je al op geabonneerd bent kunt wegwerken. Het laat zich een beetje vergelijken met de algemene klacht dat de televisie zoveel rotzooi uitzendt. Maar dat is niet waar! Als je dagelijks de tvgids of televisierubriek uit de kranten napluist kun je elke dag een smakelijk, verantwoord menu samenstellen met de mooiste films, documentaires of andere zinvolle programma's. Maar ik doe niet al te veel moeite om die parels op te sporen, want dan zou ik tijd vrij moeten maken om ze te bekijken. En daarvoor ontbreekt - wederom - de tijd.
Een ander voorbeeld is een artikel dat enige maanden geleden in Vrij Nederland stond. Daarin werden een vijftigtal bijzondere websites naar voren gehaald. Zeer zinvol. Ik kende de meeste niet. Jammer. Een groot gemis!? Dus heb ik ze op een avond toegevoegd aan mijn favorieten. En nu drie maanden later moet ik bekennen dat ik ze zelden aan klik.

Ding 6-7 Foto's en spelen met afbeeldingen
Deze dingen zijn oude bekenden. Voor het beheer van de website van de BBM of www.muzieklijstjes.nl moet ik regelmatig plaatsjes scannen, opzoeken, bewerken, uploaden en van tekst voorzien. Ik moet wel toegeven dat ik niet zo'n lollig type ben die bestaande foto's gaat opleuken of bewerken maar als het moet dan lukt dat ook. Ik moet wel toegeven dat ik weinig van Picasa en Flickr afweet. Daar moet ik toch maar wat energie in (gaan) steken. Vooral Flickr is een prima site. Ik heb nl. regelmatig bijzondere plaatjes nodig voor een artikel op de website van de BBM.


Ding 8 On-line plaatjes bewerken

Heb ik nog niets aan gedaan. Maar vraag me sterk af of ik daar iets mee moet. Nu of straks. Maar ik zal braaf zijn en er eens naar kijken. Maar ben niet zo'n lollige man die zo nodig plaatjes moet gaan opleuken.

Ding 9 - mening over web 2.0
Daar heb ik uitgesproken meningen over. En die laat zich kort samenvatten in de zin dat té veel mensen menen dat hun mening er toe doet in deze wereld. En (2e zin) dat is dus niet waar. Alleen (3e zin) mensen die "ergens" verstand van hebben zouden zich moeten roeren op het net. Tik in google de woorden Andrew Keen Via Via en lees het artikel dat ik enkele jaren geleden over web 2.0 heb geschreven. De inhoud daarvan staat wat mij betreft nog steeds recht overeind.

Ding 10 - social bookmarking
Sluit aan bij ding 9, maar er valt niet aan te ontkomen. De nieuwe catalogus van Bicat bevat elementen van social bookmarking. Straks kunnen alle leden van de bibliotheek aan de catalogus uiteenlopende zaken gaan toevoegen: trefwoorden (tags), recensies, waarderingen (sterren) of lijstjes. Ik vraag me a) of er veel leden zullen zijn die het gaan doen en b) of er een toegevoegde waarde zal zijn of ontstaan. Theoretisch wel, maar de kern blijft dat het moeilijk is de waardering van zo maar een lid in te schatten. Of anders gezegd wat zegt een lovende recensie of vijf sterren als je de man of vrouw niet kunt plaatsen, niet kent. Vergeleken met de mening van bijvoorbeeld Herman van der Horst over de cd Sea of tears van Eilen Jewel in Oor. Of Arjan Peters die iets schrijft over het laatste boek van Saskia Noort.

Ik denk trouwens wel dat medewerkers van een Openbare Bibliotheek vanuit een bepaalde expertise zinnige bijdragen kunnen toevoegen aan de catalogus. Ik heb zelf concreet als ideaal om alle relevante informatie die opgeslagen is het CMS van www.muzieklijstjes.nl aan de nationale bibliotheek.nl toe te voegen. Dat zou een zeer zinvolle aanvulling zijn, maar - helaas - om dat te realiseren heb ik een tweede leven nodig.

ding 11 - ontdek iGoogle
Dit ding heb ik reeds in juni gedaan. Een avondje spelen om die startpagina in te richten. Dat is gelukt, maar sinds die tijd start ik iGoogle eigenlijk niet meer op. Waarom? Geen idee. Wellicht ligt het aan het systeem van de BBM (te oud, te traag?). Op iGoogle staan alle sites die ik dagelijks een keer of vaker meen te moeten raadplegen (teletekst, buienrader, nieuws van de NRC en zo nog enkele) maar sinds juni bezoek ik die sites net zo snel door ze aan te klikken vanuit mijn favorieten.
Conclusie: leuk speelgoed. Ik sluit niet uit dat ik iGoogle ooit écht ga gebruiken.

Ding 12 - ontdek Twitter
In juni heb ik mijn Twitter-fase gehad. Op zekere dag deed Jan even voor hoe je jezelf kunt aanmelden. En hoe je een tekst intikt (maximaal 140 woorden). Dat heb ik die dag gedaan: Hallo wereld. Vervolgens heb ik enkele weken twee Twitteraars gevolgd (Jan en een neefje van rond de dertig). Twee typische Twitteraars. Jan twittert over bepaalde zaken en hij heeft het zelden over zijn persoonlijke beslommeringen (hoe hij zijn privé tijd doorbrengt). Mijn neefje vermengt het zakelijke doorlopend met zijn gedoe uit de thuissituatie.
Mijn conclusie na twee weken was dat ik niet lastig gevallen wil worden door deze ongevraagde zinnen. Af en toe bekruipt je plaatsvervangende schaamte. Waarom moet alles wat je doet kenbaar gemaakt worden aan "de wereld". Ze kunnen me gestolen worden. Andersom denk ik dat niemand op mijn gedoe zit te wachten. Eind van het liedje: ik twitter niet (meer).

Of mensen van de BBM moeten gaan twitteren is een andere vraag. Ik zie dat bijvoorbeeld De Groene Engel twittert. Ik weet het antwoord niet. Dus onderzoeken. Wie van de BBM-mdewerkers moet gaan twitteren? Waarover? Wanneer? Waarom? Hoe?


Ding 13 - online kantoortoepassingen

Ook hiermee ben ik enigszins bekend. Gebruik ruim een jaar verschillende onderdelen van Google apps. Dat bevalt wel, maar als het er echt op aankomt werk ik liever met Word, Excel, Powerpoint of Paintshop. De agenda is echter niet meer weg te denken.

Ding 14 instant messaging
Ik ben normaliter al niet zo'n chatter, laat staan digitaal. Gemiddeld een keer per kwartaal gebruik ik de chatoptie in Google, maar ik loop liever even naar iemand toe. Dat is niet alleen goed voor de body. Maar ik sluit niet uit dat we in de toekomst binnen de BBM of de bibliotheeksector meer functioneel gaan chatten.

Ding 15 - podcasts
Ook zo'n ding dat in potentie prachtig is. Maar wederom gaat het uiteindelijk om tijd. Je kunt zo veel moois als podcast verkrijgen en uploaden naar zo'n ding (iPod.) Maar dan? Wanneer ga je het beluisteren?
Over dit alles kan ik een filosofisch stuk schrijven (op dit blog) maar dat zal ik niet doen. Een goed doordacht stuk kost tijd. Twee voorbeelden. Bob Dylan is om verschillende redenen een interessant artiest. Hij heeft sinds drie jaar een keer per week een radioshow. Die door liefhebbers als podcast ergens op het net wordt neergezet. Die ik vervolgens heb gedownload. Stel je voor: 150 uur bijzondere muziek, aan elkaar gepraat door een levende legende. Een bron waaruit elke serieuze muziekliefhebber nieuwe muziek kan en zal ontdekken. Of het initiatief van de VPRO om alle lange radio-interviews van de laatste tien jaar digitaal ter beschikking te stellen: de zogenaamde marathon interviews. Met Kees Fens, Geert Mak of Dries van Agt. Elke aflevering duurt drie uur en er zijn er zo'n stuk of 50 tot 60.

Maar daar staan ze nu (die afleveringen). Op mijn iPod. Wanneer kom ik er aan toe? Na mijn 66e?

Ik doe ook niet mee aan iets wat velen wel doen: muziek illegaal downloaden. Maar stel dat ik dat ook nog zou doen dan wordt mijn punt steeds duidelijker. Je kunt het wel downloaden, maar dan? Een iPod met 130.000 songs!!

De tijd dat bepaalde informatie schaars was, dat het geld kostte was nog niet zo slecht. Iets waarvoor je moest betalen was waardevol. Je kocht het en moest het lezen, beluisteren, bekijken. Om voor jezelf te verantwoorden dat je er geld aan had besteed. Dus wat is de conclusie rondom de podcasts van Bob Dylan. Die 150 afleveringen staan nog steeds op mijn iPod. Het Engelse Ace-label heeft inmiddels twee prachtig uitgevoerde dubbel-cd's uitgebracht met songs die Dylan in zijn radioshows heeft gedraaid. In die cd's zitten dikke boekjes met uitvoerige liner notes. Die cd's draai ik wel en die teksten neem ik wél tot me.

Conclusie: prachtig dat het kan, maar niet voor mij. We moeten ons als BBM-ers wel afvragen of wij zelf soms iets als podcast ter beschikking zouden moeten stellen. Bijvoorbeeld een audio-opname van een lezing? Maar de vraag is dan of onze sprekers daar wel zo blij mee zijn?


Ding 16 - YouTube
Het wordt saai, maar ook hier geldt: wat moet ik er mee? Uploaden van iets wat ik zelf heb gemaakt zie ik niet zo gauw gebeuren (ik heb geen camera). Ik zal af en toe echt wel een eens filmpje bekijken, maar met mate. Als BBM moeten we denk ik wel vaker filmpjes gaan maken. Over zaken die bij ons liggen. Die met ons werk te maken hebben. Instructiefilms. Films waarin we iets onder de aandacht willen brengen. Films die aansluiten bij ons jaarthema of een andere activiteit. Filmpjes die we zelf maken of filmpjes die door jongeren (stagiaires) worden gemaakt. De BBM als opdrachtgever, als regisseur.

Ding 17 - een typische web 2.0 website
Nog niet gedaan. Tenminste niet bewust. Komt op mijn to do lijstje

Ding 18 - catalogiseer je boekenkast
Heb dit onderdeel van Google eens bekeken. Er is heel erg veel te halen. Maar ik vraag me echt af wat ik er zelf mee moet. Een eigen boekenkast samenstellen? Alle boeken die ik thuis heb staan - al dan niet gelezen - invoeren? Waarom? Waarom die moeite nemen? En als ze er staan wat doe ik er dan mee? En moet ik die kast dan openbaar maken? Wil ik dat? Waarom zou iemand willen of moeten weten wat bij mij in de kast staat? Kortom: vragen, vragen.

Een ding is me wel duidelijk geworden. Van een klassiek boek - waarvan het copyright is verlopen - kun je hier die tekst als het ware komen ophalen. Maar ja, wat dan? Lezen vanaf mijn scherm? Uitprinten?
Het wordt een saai verhaal: er is zoveel dat de lust je vergaat om er aan te beginnen.

Ding 19 en 20 - Sociale netwerken en wat is er te doen
Hyves. Ik weet niet zo goed wat ik er mee moet. Heb verschillende namen ingetikt van bekenden (werk, familie) en tref af en toe personen aan die ik ken. Maar dan? Wat moet ik er mee? Waarom staat die informatie daar? Wat is het doel? Ben ik te oud voor deze wereld? Wel verrassend is om te ontdekken dat een neefje op zijn Hyves-plek als het ware verslag doet van de ziekte van zijn vader (en mijn zwager). Maar ik kon hier alleen terecht omdat mijn zoon me op zijn Hyves-page liet inloggen. Er is dus nog steeds zoiets als privacy, want je kunt dat alleen lezen als je bij Paul mag inloggen. En dat kon ik via een omweg.

En als ik een bibliotheek-hyves bekijk dan vraag ik me wederom af waarom? Is een blog niet beter. Of dezelfde informatie op de website van de bieb?

Conclusie 1) ik ga zelf geen persoonlijke hyves-pagina aanmaken. 2) En ik moet nog meer bieb-hyves bekijken voordat ik een definitief oordeel kan of wil vellen of er BBM-hyves-pagina moet komen.

Ding 20 - muziek online beluisteren in een sociaal netwerk
Muziek spreekt me aan. Dat is zeker. Dus Last.fm opgestart en ben wat namen gaan intikken. Opvallend is vooral dat het een station is dat gefocust is op tracks. Losse nummers. Albums staan minder centraal.
Maar je kunt mooi je eigen smaak vergelijken met anderen. En wat al snel opvalt is dat de gemiddelde smaak naar boven komt drijven. Als je Bob Dylan opzoekt dan blijkt dat ruim 1.3 miljoen luisteraars er voor hebben gezorgd dat Like a rolling stone de laatste 6 maanden zijn populairste song was. Verrassend. Zo kom je verder.

Een kleine test met 13 namen (van artiesten die ik vandaag en gisteren zelf thuis heb opgezet). De topper is Bob Dylan (1,3 miljoen luisteraars; de topsong van de laatste 6 maanden is door 97.000 luisteraars "gedraaid" en de laatste opmerking die bij Dylan is geplaatst dateert van 22 minuten geleden). De tweede plaats wordt ingenomen door Elvis Costello (539.000 - 22.650 en donderdag avond). Derde is Hank Williams (192.000 - 10.960 en gisteravond). Vierde is Ludovico Einaudi (179.945 - 9.515 en 9 uur geleden). Vijfde is Townes van Zandt (151.135 - 6504 - vrijdag morgen). Zesde is Joe Henry (39.145 - 1.371 - vorige maand). Grant Willard conspiracy (38.765 - 1.853 - vorige week). Rodriguez (19.045 - 2.838 - vorige maand). Gina Villalobos (4.414 - 135 - september 2008). Geoffrey Gurrumul Yunupingu (een van de platen van 2009) (4.332 - 1.131 - vorige week). Eilen Jewell (4.104 - 661 - vorige week). BrotherSister (echt waar, zo heet deze groep) (443 - 0 - 0). Lieven Tavernier (79 - 10 - 0 keer).

Wat verder opvalt is dat in de speellijsten weinig valt te halen voor iemand die op zoek is naar nieuwe nummers. De voorspelbaarheid regeert. Dat kan ook moeilijk anders als een grote groep bepaalt wat belangrijk is. Dan staat in de toplijst van Elvis Costello over de laatste 6 maanden het aloude Allison bovenaan en worden nummers van zijn dit jaar verschenen album Secret, profane & sugarcane niet genoemd.
Conclusie: een leuke site maar ik zal er zelf niets mee doen.

Ding 21 - Bicat Wise catalogus
Die heb ik de afgelopen maanden enkele keren in de beta-fase bekeken. Ziet er niet slecht uit, maar ik vraag me af of veel leden er iets aan toe gaan voegen (tags, recensies, sterren, lijstjes) en vooral hoe zinvol die informatie voor anderen kan of zal zijn.


Ding 22 - Bibliotheek 2.0 en de toekomst van bibliotheken

Onze superocach wil dat we onze mening geven over een discussie die speelt binnen de bibliotheeksector. Via via kwam ik terecht in de Nieuwsbrief Nieuw Bibliotheekwerk (nummer 9 oktober 2009). Daarin een bijdrage van Wim Keizer onder de kop Filmpjes. Dat sprak me aan en daar kan ik zeker op reageren. Eerst hieronder een deel van die column:

Filmpjes
Nemen de verkleutering en de debilisering van het openbare bibliotheekwerk nu echt schrikwekkende vormen aan, of verbeeld ik me dat maar? Je zou het gaan denken, als je kijkt naar filmpjes die opduiken op YouTube en/of Bibliotheek 2.0. De beeldcultuur gaat nu ook in het openbare bibliotheekwerk blijkbaar meer de schriftcultuur vervangen. We zijn op zoek naar goudklompjes en we doen aan retailmarketing. Boottochtjes in de Biesbosch. Als we maar lol hebben. Met het winkelwagentje door de bibliotheek roetsjen. Het retailconcept. De klant centraal.
Maatschappelijke doelen? Die worden alleen nog genoemd in een bijzin.


Zolang ik in het openbare bibliotheekwerk zit, en dat is sinds 1980, wordt al geroepen dat we van aanbodgericht vraaggericht moeten worden. Dat we de klant centraal moeten stellen.

Geen winkel

Beste collega’s, we zijn geen winkel, we hebben niet als hoogste doel het aantal uitleningen op te krikken of zo veel mogelijk bezoekers het bibliotheekcafé binnen te lokken. We hebben maatschappelijke doelen, waar we subsidie voor vragen. Daar moet de gebruiker helemaal niet centraal in staan, maar het te bereiken maatschappelijke doel. Daar zijn inderdaad ook gebruikers bij betrokken, maar dat is iets anders dan “de gebruiker centraal”. Zoals in het onderwijs niet het kind maar de lesstof centraal moet staan, moet in het openbare bibliotheekwerk niet de gebruiker maar het aan het maatschappelijke doel gekoppelde product of de aan het maatschappelijke doel gekoppelde dienst centraal staan. Levenslang leren was en is een belangrijk doel, niet levenslang amuseren. Marketing moet ten dienste staan van het doel, niet omgekeerd, heb ik ooit geleerd in een cursus “marketing voor non-profit-organisaties”. Wie goed geïnformeerd wil zijn, zal daar zelf heel veel moeite voor moeten doen en levenslang onbevangen moeten blijven vragen: wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe? En niet te gauw tevreden moeten zijn met de antwoorden. Het eist veel aandacht, rust en concentratie. Dat kan er niet vroeg genoeg worden ingehamerd. Met name over abstracte zaken blijft lezen essentieel.


Hier heb ik niets aan toe te voegen. Een man en een mening naar mijn hart. Ik herken me hier in. En hoop binnen de BBM daaraan bij te dragen.

Takenlijstje voor de komende tijd
1. Picasa, Flickr verder ontdekken
2. Oefenen met plaatjes bewerken
3. Onderzoeken of de BBM als organisatie zou moeten gaan twitteren (voor wie, waarover, wie,
hoe)
4. Moet de BBM gaan chatten?
5. Moet de BBM podcasts gaan produceren?
6. Idem Youtube-filmpjes maken?
7. Meer web 2.0 websites bekijken en bedenken wat we er als BBM mee moeten?
8. Moet de bieb op Hyves?


Zondag en maandag 15/16 november

woensdag 3 juni 2009

The great correction


Binnen de BBM (BasisBibliotheek Maasland) zijn we de laatste weken volop bezig om het thema van het voorbije seizoen (De latten verleggen) te evalueren, daaruit lering te trekken en na te denken over het seizoen 2009-2010. Tijdens de evaluatie ging het niet alleen over het thema maar ook over de manier waarop we daar binnen negen bibliotheken mee bezig zijn geweest. Zeg maar procedureel, collega's er bij betrekken, organisatorisch enzovoorts. Gek genoeg ging het niet één moment over het feit of het iets heeft opgeleverd (of gekost). De algemeen gedeelde conclusie is dat het een goed thema was maar dat het beter - zoals dat heet - weggezet had kunnen worden in de organisatie. Maar deze omissie maakt deel uit van het adagium dat we met z'n allen sinds het ontstaan van de BBM in juli 2004 betrekken én uitdragen: we zijn trekkers, geen reizigers. We bevinden ons op onzeker ijs, weten ongeveer waar we naar toe willen maar de weg daarna toe is kronkelig en zit vol onverwachte wendingen. Spannend, maar ook af en toe lastig. Maar dat kan ook niet anders voor een bedrijf dat werkzaam is in zo'n onzekere, zich continue veranderende mediawereld.

Formeel gedoe
Inmiddels is formeel besloten om op hoofdlijnen een drietal formele momenten in te bouwen. Momenten die te maken hebben met het jaarthema. Allereerst komt er een klein groepje dat nadenkt over het thema en dat beredeneerd voorlegt aan een grotere groep bibliothecarissen. Hun opmerkingen worden meegenomen en vervolgens wordt het thema vastgesteld. Daarna gaat een activiteitencommissie aan het werk die dit thema gaat uitwerken. In die commissie zitten vertegenwoordigers vanuit verschillende disciplines binnen de BBM. Het is de bedoeling dat er zo breed mogelijk wordt geprogrammeerd rondom dit thema. Voor verschillende doelgroepen, in alle vestigingen en indien mogelijk samen met anderen binnen de lokale gemeenschap. Waardoor we als het ware onze zelf gestelde doelen waarmaken: verhalen vertellen en lokale verankering. Alle activiteiten in het kader van het jaarthema komen naast de reguliere activiteiten die door het jaar heen voor verschillende doelgroepen en in de diverse bibliotheken worden georganiseerd. Indien het zo uitkomt wordt zo'n reguliere activiteit geschaard onder het jaarthema. Het laatste formele moment is dat we het thema evalueren, van de fouten leren en een nieuw thema benoemen.

Doel van dit alles is dat burgers in ons werkgebied de kans krijgen om verschillende aspecten van een belangrijk maatschappelijk thema te ervaren. Om zich daar vervolgens een mening over te kunnen vormen.

Tijdens dit evaluatieproces liep echter de tijd door. Té hard, want normaliter begint op de derde zondagmiddag van de maand oktober in de Groene Engel de eerste lezing van een reeks. Een reeks die zijn zesde seizen ingaat. Een reeks die vorig jaar (De latten verleggen) omgebouwd én uitgebouwd werd tot een jaarthema voor de hele BBM.

Een tipje van de sluier
Tijdens de laatste lezing van het vijfde seizoen (op de derde zondagmiddag in april 2008 - filosoof Joep Dohmen) werd zoals gewoonlijk een tipje van de sluier opgelicht en het publiek globaal voorgehouden waar het thema van 2009-2010 over zou gaan. Klik hier voor een eerder verschenen artikel op de website van de BBM. Een artikel over een liedje van Bob Dylan, een quote van Barack Obama, idealen, taboes en Narcissus. Een rare mix, maar er zit een lijn in. Een analyse van de huidige tijd. Niet iedereen zal die mening delen, maar de daar verwoordde visie is de afgelopen weken binnen de BBM aan collega's voorgelegd. We zitten nu in de fase dat we een definitieve titel moeten vaststellen. De voorlopige titel was (vanaf maart tot nu) A far better land. Een flard uit een regel van dat liedje van Bob Dylan ("Music that comes from a far better land" uit 'Cross the Green Mountain). Die werktitel zal het niet worden. Een kritiekpunt op het vorige jaarthema (De latten verleggen) was dat die té poëtisch was en niet voor iedereen meteen duidelijk.

Terwijl het nadenken over de titel doorgaat komen dagelijks "stukken" voorbij die met dit nieuwe jaarthema te maken hebben. Stukken die duidelijk maken dat we op de goede weg zijn, maar anderzijds er voor zorgen dat het nog moeilijk wordt dat nieuwe jaarthema in enkele woorden te vatten. Een soort slogan die van juni tot pakweg mei 2010 meekan.

"Stukken" die zich soms op de meest onverwachte plekken aandienen. En wederom wordt duidelijk dat de belangrijkste, krachtigste stukken worden "geproduceerd" door kunstenaars. Die - zoals een Bob Dylan - de tijdgeest weten te pakken voordat de burgers het zelf hebben ervaren, laat staan uitspreken.

De meeste "stukken" die hieronder worden gesignaleerd komen uit de voor de hand liggende bronnen: serieuze kranten en tijdschriften. Niet - u weet het inmiddels - uit de blogwereld.

Escape the escapism

Het meest verrassende en inspirerendste 'papieren' stuk stond vandaag (woensdag 3 juni) in de nieuwe Vrij Nederland (week 23 van zaterdag 6 juni). Op het omslag als volgt aangekondigd: Peter Sloterdijk 'Ik zeg u: de crisis zal een nieuwe elite tot stand brengen'. Een interview van Anna Luyten met de Duitse cultuurfilosoof Peter Sloterdijk naar aanleiding van zijn pas in Duitsland verschenen 'Du mußt dein Leben ändern' (ruim 700 pagina's). Nog niet verkrijgbaar in de bibliotheek. De vertaling zal hoogstwaarschijnlijk dit najaar verschijnen. U moet uw leven veranderen. Dat is de even simpele als keiharde boodschap die hij uitdraagt. Hij heeft het tegen de zich als (hyper?)consument gedragende burger. Die moet snappen dat zijn ogenschijnlijk luxe leventje op zijn laatste benen loopt. Dat er een andere levensstijl zal en moet komen. Enkele citaten:
'Overal waar frivoliteit, luxe en mode domineren, worden intellectuelen overbodig'. Of: 'Escape from escapism'.

'De mondiale crisis dicteert ons onze levenswandel. We moeten ons leven daadwerkelijk veranderen, nieuwe levensvormen ontwikkelen, deelnemen aan ecologische en economische zelfhulpprogramma's. We kunnen niet anders dan "doen". Of het ons nu bevalt of niet, dat speelt geen rol meer.'

En dat aan de vooravond van de Europese verkiezingen. Waarin veel landgenoten willen schuilen voor de grote boze buitenwereld. Klik hier voor het artikel op de website van VN.

Het Avondland (revisited)
Ruim twee weken daarvoor publiceerde De Groene Amsterdammer een essay van Adam Kirsch, een Amerikaans literatuurcriticus en columnist. Waarin hij drie grote romans van de twintigste eeuw meeneemt om onze huidige tijd te kunnen analyseren. De ringen van Saturnus van W.G. Sebald, Elementaire deeltjes van Michel Houellebecq en Zaterdag van Ian McEwan. Drie romans, drie manieren om naar de werkelijkheid te kijken. Drie romans, drie scenario's: idealistisch, cynisch en realistisch. Titel: De spirituele toestand van het Avondland. Een lekker lang leesstuk.

Beautiful world
Op zaterdag 30 mei werd in het Eindhovense Frits Philips muziekcentrum voor de derde keer het Naked song festival gehouden. Een festival dat ooit in Gemert begon. Georganiseerd door oud-Gemertenaar Ad van Meurs, beter bekend onder zijn artiestennaam The Watchman. Een festival waar artiesten optreden die bereid zijn hun (of haar) songs in een uitgeklede versie te komen uitvoeren ("naked"). Dit festival heeft de wind mee: jaarlijks neemt het aantal bezoekers toe. En de lengte. Dit keer van twee uur 's middags tot ergens na middernacht. Verschillende artiesten in meerdere zalen. Bekende en minder bekende.

The Great Correction
Een bekend gezicht was dit jaar de Amerikaanse Eliza Gilkyson. Die in de op een na grootste zaal een concert van pakweg een uur verzorgde. Daar bleek weer eens dat concerten iets toevoegen. Je hoort daar meer dan in de woonkamer. Na het titelnummer van haar in mei 2008 verschenen laatste cd (Beautiful world) kwam een onbekend nummer; maar niet echt, want het staat wel degelijk ook op die cd. Die regels waren thuis nooit zo opgevallen. NU troffen ze wel doel. Dus snel die regels op een kladje opgeschreven en thuis gecheckt of het klopte. En dat deed het. Ze vertolkte het liedje Great correction met daarin de volgende regel:

Don't let me down when the great correction comes

Eliza had dus ergens in begin 2008 in de gaten dat er een grote correctie was of zat aan te komen en dat het dan - in zo'n situatie - wel zo handig is als je mensen hebt die om je heen willen of kunnen staan. Een zienswijze die perfect past bij de situatie in de Verenigde Staten waar het sociale vangnet minder sterk is als bij ons. Samen lossen we het wel op. Alleen wordt dat een stuk lastiger.

Een optimistisch lied ondanks alles:

down through the ages lovers of the mystery
been sayin people let your love light shine
poets and sages all throughout history
say the light burns brightest in the darkest times
it’s the bitter end we’ve come down to
the eye of the needle that we gotta get through
but the end could be the start of something new
when the great correction comes


De titel - The Great Correction - is uiteraard een knipoog naar een groot Amerikaan; de New Deal van F.D. Roosevelt.

Hoopvolle tekens
Vanmiddag het Brabants Dagblad doorgebladerd en daar was het de Amerikaanse correspondent opgevallen dat enkele jonge hoogopgeleide managers-in spé een nieuwe eed hebben geformuleerd. Een eed die perfect de tijdgeest pakt en haaks staat op alles wat de laatste twee decennia uit de bocht is gevlogen: managers die té veel bezig zijn met hun eigen positie en die van hun aandeelhouders, ten koste van hun werknemers én de samenleving. Een eed die organisatie-adviseur Jaap Peters (van de Intensieve menshouderij) zal en moet aanspreken.

Die eed wordt voortaan door een flink deel van de geslaagden aan de Harvard business school (de absolute top, wereldwijd, als het gaat om het opleiden van managers) afgelegd. Of het helpt zal de tijd leren, maar als ze zich zelfs maar voor een deel aan deze eed (gaan) houden dan zal de wereld er niet slechter op worden. Wederom een positief voorbeeld van schuivende wereldbeelden, een uiting van herlevend burgerschap.

The MBA Oath
As a manager, my purpose is to serve the greater good by bringing people and resources together to create value that no single individual can build alone. Therefore I will seek a course that enhances the value my enterprise can create for society over the long term. I recognize my decisions can have far-reaching consequences that affect the well-being of individuals inside and outside my enterprise, today and in the future. As I reconcile the interests of different constituencies, I will face difficult choices.

Therefore, I promise:

* I will act with utmost integrity and pursue my work in an ethical manner.
* I will safeguard the interests of my shareholders, co-workers, customers, and the society in which we operate.
* I will manage my enterprise in good faith, guarding against decisions and behavior that advance my own narrow ambitions but harm the enterprise and the societies it serves.
* I will understand and uphold, both in letter and in spirit, the laws and contracts governing my own conduct and that of my enterprise.
* I will take responsibility for my actions, and I will represent the performance and risks of my enterprise accurately and honestly.
* I will develop both myself and other managers under my supervision so that the profession continues to grow and contribute to the well-being of society.
* I will strive to create sustainable economic, social, and environmental prosperity worldwide.
* I will be accountable to my peers and they will be accountable to me for living by this oath.

This oath I make freely, and upon my honor.

Klik hier voor de bewuste site


De werktitels voor de reeks zijn de volgende:
* Positie kiezen: aan jou de keus
* Draait de wereld om mij of om ons?
* Herlevend burgerschap
* Waar sta jij als burger?
* Het nieuwe burgerschap
* Waarde en prijs: zie jij het verschil?

Het kabinet doet ook mee
Toevallig of niet, maar juist vanavond komt de NRC met een artikel over de plannen van het kabinet Balkenende om te komen met een Handvest Verantwoordelijk Burgerschap. Een website, discussiebijeenkomsten enzovoorts om te komen tot een "prettiger leefklimaat". In dezelfde krant staat een andere kop die hierbij aansluit, maar niet over dit Handvest gaat -> Angst en wantrouwen vormen een giftig mengsel. De wekelijkse column van H.A. Hofland. Het gaat over de verkiezingen voor het Europese parlement, maar in wezen over burgerschap(svorming) in onzekere tijden.



(woensdag 3 juni 2009)

zaterdag 16 mei 2009

Regeert angst Europa?

Oud-filmrecensent Hans Beerekamp volgt voor NRC Handelsblad in zijn rubriek Zapkliklees de media. Vorig jaar beperkte hij zich tot televisie, maar de laatste maanden is zijn blikveld veel breder. De editie van donderdag 14 mei 2009 was een goed voorbeeld van zijn keuze om in één artikel meerdere mediavormen mee te nemen. Uit dat stuk (Voel je goed, kies je irritantste BN'er) twee citaten:

"Een cultuur gebaseerd op het waarderen van diversiteit en kwaliteit is veranderd in een cultuur gebaseerd op de smaak en de stem van het volk"

Een zin uit een artikel van criticus Carel Peeters in Vrij Nederland (16 mei 2009). Een artikel waarin Carel Peeters het onlangs verschenen De revanche van de roman : literatuur, autoriteit en engagement van hoogleraar Nederlandse letterkunde Thomas Vaessens bespreekt. Een hoogleraar die zich naar de mening van Peeters bezondigt aan literair populisme en de kwaliteit uit het oog verliest. Titel van dit artikel spreekt voor zichzelf: Minachting voor het mooiste.

Als je het artikel in Vrij Nederland opslaat dan blijkt het volledige citaat van Carel Peeters als volgt te zijn:

"In wetenschapstermen zou je kunnen zeggen dat zich hier een paradigmawisseling heeft voorgedaan: een cultuur gebaseerd op het waarderen van diversiteit en kwaliteit (goed, beter, het beste), is veranderd in een cultuur gebaseerd op de smaak en de stem van het volk. Dat is een cultuur die in het beste geval uitgaat van het door iedereen te vatten gemiddelde. Alles moet voor de meerderheid zijn en daar hebben de cultuur en de literatuur zich maar naar te richten, door Vaessens 'de wending naar het publiek' genoemd."


Opvallend dat Beerekamp dit citaat ook van toepassing acht op (het onlangs gerestylde) HP/De Tijd. Hij noemt het teloorgang. Die trouwens al veel langer aan de gang is. Ook opvallend dat dit citaat iets zegt over de gemiddelde Openbare Bibliotheek in Nederland. Die té vaak ook meent "goed" bezig te zijn door haar publiek datgene te geven waar (veel) vraag naar is.


Angst en hoop
Een tweede citaat dat Hans Beerekamp aanhaalt komt uit een artikel in De Groene Amsterdammer (van 15 mei 2009). Waarin een voorpublicatie staat uit een boek van de Franse Midden-Oostenspecialist Dominique Moïsi - De geopolitiek van emotie : hoe vernedering en hoop de wereld veranderen.

"Angst regeert Europa, hoop inspireert Azië en sinds kort ook weer de verenigde Staten."

Als je dat artikel er op na slaat dan begrijp je dat De Groene Amsterdammer de komende maanden artikelen zal plaatsen waarin "werelddenkers" aan het woord worden gelaten die zich uitspreken over (om met G.B.J. Hilterman te spreken) De toestand in de wereld. Een wereld die allesbehalve statisch is; waar veel aan het schuiven is en gezocht wordt naar een nieuwe balans. Een wereld waarin het Westen niet langer de overhand zal hebben.


Libelle - Brieven aan de wereld

Dat het niet allemaal kommer en kwel is bewijst het feestnummer van Libelle, waarin de redactie een aantal BN-ers een Brief aan de wereld liet schrijven. In nummer 21 komen o.a. Jörgen Rayman, Andries Knevel en Ilja Pfeijffer aan het woord. Opbeurende woorden.

"Wat dit land nodig heeft, is vrijheid om te denken, te dromen, te fantaseren en om anders te zijn dan alle anderen"

"Lieve wereld, ondanks alles geloof ik dat het nog goed kan komen"

"Toch heb ik het gevoel dat het niet tot iedereen doordringt, zelfs hun eigen geregisseerde rampen (de kredietcrisis) hebben geen impact op hun doen en laten. Lieve wereld, toch geloof ik dat het nog goed kan komen. Er zijn nog genoeg rationeel denkende mensen die geen hufterig gedrag vertonen en die niet in extremen denken. Die groep is aan het groeien, het is een ondergronds verzet tegen haat, verzuiling en uitsluiting. Tegen wangedrag en immoraliteit. Er is hoop wereld, er is hoop."

"De vrijheid om je te kleden zoals je wilt, desnoods in een zwarte bungalowtent met een kijkgaatje van gaas voor ogen. De vrijheid om uit de bibliotheek de boeken te lenen die je wilt, zonder dat je voorkeuren worden geregistreerd en zonder dat je hoeft te vrezen dat die ooit eens tegen je gebruikt zullen worden. De vrijheid om niet te integreren. We hebben de vrijheid nodig om minder bang te zijn dan de anderen. Want alles komt voort uit angst. En angst is een vicieuze cirkel, een spiraal van onbegrip en haat. Die de samenleving steeds meer fragmenteert. Deze cirkel kan alleen worden doorbroken als we de moed hebben niet langer bang te zijn voor de vrijheid van iedereen die zich in dit land bevindt. Dit land heeft leiders nodig die de teugels laten vieren. We hebben geen onderdrukking nodig, maar hoop en inspiratie. Alleen vergroting van onze vrijheid kan onze angst verminderen. En wat dit land nodig heeft, zijn woorden die inspireren."

(zondag 17 mei 2009)

Ontnuchteringsjaren


Tik je in Google het begrip ontnuchteringsjaren in, dan kom je zonder enige twijfel terecht op de website van BasisBibliotheek Maasland  (BBM). Daar wordt al snel duidelijk dat dit woord, dit begrip de overkoepelende titel was van een reeks lezingen die in 2006-2007 in de zaal van cultuurpodium de Groene Engel in Oss werden gehouden. Lezingen die sinds november 2004 door de BBM worden georganiseerd. De reeks Ontnuchteringsjaren was de derde reeks. Sinds november 2004 hebben een 25-tal sprekers zich uitgesproken over maatschappelijke onderwerpen die door de BBM aan hen werden voorgelegd. In het najaar van 2009 start de zesde reeks. Op dit weblog een poging het ontstaansproces daarvan weer te geven. Opdat de lezer snapt waarom juist deze reeks lezingen is ontstaan.

Openbare Bibliotheken in Nederland organiseren doorlopend lezingen. In de meeste gevallen benadert een bibliothecaris een bepaalde spreker en vraagt hem of haar zijn of haar standaard verhaal te komen afdraaien. Een schrijver, een wetenschapper, een sportman enzovoorts. 
Voor de reeks lezingen in de Groene Engel worden de sprekers als het ware uitgedaagd zich uit te (komen) spreken over een bepaald thema. Een thema dat "iets" te maken heeft met de tijdgeest. Onderwerpen die vanuit verschillende hoeken en door sprekers van verschillend pluimage moeten worden becommentarieerd. De BBM benadert juist díe spreker, en niet een ander, omdat we ervan overtuigd zijn dat de mening van die meneer of mevrouw er toe doet. Het verdient gehoord te worden. Het Brabants Dagblad onderkende vanaf het begin het belang van deze lezingen en plaatst in de dagen voor elke lezing een interview met de spreker. In de meeste gevallen was redacteur Twan van Lierop de interviewer van dienst. 

De reden om dit blog de titel Ontnuchteringsjaren te geven is dat die jaren nog lang niet voorbij (zullen) zijn. In 2006 leek het daar wel op, maar het heeft er alle schijn van dat (té?) veel mensen (nog) niet tot de (ontnuchterende) conclusie (kunnen, willen, durven) komen dat ons zo ogenschijnlijk goede leventje voorbij is en hoogstwaarschijnlijk nooit meer terug zal komen. 


Uiteraard kan niemand in de toekomst kijken, maar er zijn zo veel signalen die ons dwingen anders te gaan leven (privé en als samenleving) dat je erdoor overweldigd kunt worden. Wegzakken in lethargie. Cynisme. Anderen de schuld geven. Maar anderzijds biedt deze periode een kans om een andere weg in te slaan. Het zijn hoopvolle tijden. Er zou warempel iets moois, iets nieuws, iets anders kunnen opbloeien. Maar voorlopig moeten we door de zure appel heenbijten. Informatie blijven verzamelen om te snappen wat er aan het gebeuren is. Dat betekent eenvoudigweg dat je de signs of the times moet oppikken. Veel lezen.

Informatie die bijna altijd afkomstig is van professionals. Op dit weblog zult u zelden tot nooit de mening van een blogger aantreffen. De mening van Andrew Keen (van The cult of the amateur) dat vaklui er toe doen wordt hier van harte onderstreept (
klik hier voor een eerder geschreven artikel over dit boek). 

Op dit weblog zult u kortom doorlopend verwezen worden naar informatiebronnen. Indien mogelijk kunt u doorklikken naar het artikel op een bepaalde website. Vaak kan dat niet. En gelukkig beginnen sommige uitgeverijen te snappen dat het stom is om hun kostbare inhoud gratis op internet te zetten. Nalezen van artikelen kunt u nog steeds in de meeste Openbare Bibliotheken. Of boeken lenen waarnaar wordt verwezen. Indien mogelijk wordt u verwezen naar de catalogus van BasisBibliotheek Maasland.

Muziek

Op dit weblog zult u ook attent gemaakt worden op bepaalde muziek. Muziek(teksten) die "iets" zeggen over onze tijd. Zo is op dit moment (medio mei 2009)
A far better land de voorlopige titel voor de reeks lezingen die in oktober 2009 voor de zesde keer in de Groene Engel moet starten. A far better land is een bijbelse uitdrukking en komt hier uit een lied-"je" van Bob Dylan. Uit 'Cross the Green Mountain dat in het najaar van 2008 op het achtste deel van zijn Bootleg series verscheen onder de titel Tell tale signs. 'Cross the Green Mountain is een song van ruim acht minuten die Dylan in 2002 opnam voor de speelfilm Gods and generals. Een film over de beginjaren van de Amerikaanse burgeroorlog. Waarin twee personen centraal staan: een kolonel van de Noorderlingen en generaal "Stonewall" Jackson van de Zuidelijke staten. In twaalf coupletten schetst Bob Dylan een beeld van die oorlog, het sneuvelen van de generaal maar vooral van een generatie die op zeker moment door de geschiedenis als het ware voor het blok werd gezet. 

Een generatie die die oorlog niet wilde, maar toen het eenmaal zo ver was moest je als burger een standpunt innemen. Neem ik dienst en loop de kans te sneuvelen. Voor een groter belang als mijn eigen privé gedoe. Of blijf ik aan de kant staan en toezien dat er wellicht dingen gebeuren die ik eigenlijk niet voor mijn rekening kan of wil nemen.

Dit liedje van Dylan verwoordt op een bepaalde manier dat wij - onze generatie - ook een standpunt moeten innemen. Daar dienen deze Ontnuchteringsjaren voor. Eén ding is zeker: we moeten als mens(heid) een standpunt innemen, en daarnaar gaan handelen. De tijd van mooie woorden en holle frases is voorbij. Vanochtend was op radio 1 in de TROS nieuwsshow een journalist over de achteruitgang van een bepaalde tonijnsoort. We moeten in dit specifieke voorbeeld nu echt maatregelen treffen om uitsterven over enige jaren te voorkomen. Of we nu willen of niet. We moeten een standpunt innemen. Idealiter besluiten we om onze levensstijl de komende decennia drastisch naar "beneden" bij te stellen. Of we gaan met z'n allen naar de verdoemenis. 


Tot slot een andere titel. Wederom van Dylan. Omdat grote kunstenaars vaak - onbewust - perfect de tijdgeest aanvoelen. Lang voordat het gros van de mensen doorheeft waar het écht om zou moeten gaan. Zijn onlangs verschenen album heet niet toevallig Together through life. De tijd van lekker bezig zijn met jezelf (ik ik ik) loopt op zijn eind. Willen we als mensheid de grote problemen van onze generatie oplossen dan zullen we dat samen moeten doen. 

(zaterdag 16 mei 2009)